Genuanceerd

Na een paar weken van twijfelen besloot ik toch iets te schrijven over de gevoelige materie die de wereld al een paar weken bezig houdt. Na enkele gesprekken met vrienden die gefundeerde gedachtes uitten, legde ik alle feiten en uitspraken naast elkaar om tot mijn eigen genuanceerde mening te komen. De verschrikkelijke dood van George Floyd was dé druppel die de emmer deed overlopen. Recent uitgebrachte cijfers bewijzen dat de leden van de zwarte gemeenschap in de States nog steeds als tweederangsburgers worden behandeld. Die feiten op zich rechtvaardigen hun schreeuw om gelijkheid. De wereldwijde boodschap van Black Lives Matter verdient aandacht, begrip en steun, maar evenzeer een ander gezicht en een ander medium. 

Objectiviteit

De emotionele reacties in de nasleep, door een gevoel van onmacht dat zoiets na honderden jaren nog steeds mogelijk is, zijn begrijpelijk. De eenzijdige berichtgevingen namen vervolgens alle nuance weg en sloten de deur voor een objectieve en kritische kijk op het hele gebeuren. De druk om blind mee te lopen in één verhaal wordt opgevoerd en gesterkt door een angst om als tegenstander van de BLM-beweging te lijken. Hun boodschap is juist, het gezicht en de uiting ervan minder. Jacob Frey, de burgemeester van Minneapolis stelde dat George Floyd nog zou leven als hij blank was. Een veronderstelling die grenst aan enorme waarschijnlijkheid, maar tegelijk is de casting van de man als symbool voor Black Lives Matter een beetje contradictorisch. Toen Floyd in 2005 zijn pistool tegen een zwangere buik duwde, overwoog hij zelf twee black lives te nemen. Hoe pervers dit klinkt; had hij toen de trekker overgehaald, zou de beweging vandaag niet dezelfde ruchtbaarheid krijgen. Hiermee keur ik in geen geval goed wat hem is overkomen, want vooral daar heerst tegenwoordig een misvatting. Niet elke misdaad tegenover iemand met een andere huidskleur is voortaan per definitie racistisch. Het extremisme stijgt en neemt de uitzondering voor standaard. Elke vorm van objectiviteit leidt vreemd genoeg tot het verwijt voor de andere partij te hebben gekozen. Derek Chauvin moet en zal zwaar gestraft worden en hangt onmiskenbaar terecht aan de schandpaal. Het is niet omdat iemand er geen extra nagel in slaat, dat hij of zij dat ontkent.

Ik sta achter de roep om rechtvaardigheid voor de dood van George Floyd door onnodig, brutaal en wellicht racistisch gemotiveerd politiegeweld. Ik erken het nut van de luide stem van vreedzame betogingen, maar vrees voor de nevenschade die het wangedrag van de excessen zal veroorzaken. Dat zelfstandigen na twee maanden angst voor het faillissement plots ook angst moeten hebben voor een vernieling van hun zaak als soort willekeurige en verdraaide versie van oog om oog en tand om tand, gaat er bij mij niet in. Akkoord, het is een beperkte groep die de ene misdaad als motief voor een andere gebruikt. Bovendien voelt het ook ergens fout aan om vijf winkelvitrines te vergelijken met eeuwenlange onderdrukking, maar vanaf welk aantal vitrines kunnen we spreken van rechtvaardigheid? De ongehoorzaamheid van de opgelegde coronamaatregelen en het zichtbaar gepleegde geweld zijn koren op de molen van rechtse politici, die deze alleenstaande uitspattingen aangrijpen om de frustraties van hun aanhangers aan te wakkeren. De racistische graffiti in Laken, Bilzen en Tongeren voorspellen niet veel goeds. Tenzij de regering zou vallen, trekken we pas in 2024 naar de stembureaus. Hopelijk is deze storm tegen dan gaan liggen, zijn de gemoederen bedaard en blijven enkel de nobele motieven van BLM hangen. Anders lopen we mogelijk het risico een nieuwe Zwarte Zondag te beleven.

Satire

Begin 2015 ging #jesuischarlie de wereld rond als strijdkreet voor het recht op vrije meningsuiting. Een aanslag op het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo - omwille van religieuze cartoons - kostte het leven van twaalf medewerkers. Vijf jaar later krijgt de vrijheid van mening een tik. Er waren al meerdere discussies over ons dagelijks taalgebruik die tot de uitvinding van nieuwe woorden leidde. In het huidige gebrek aan overzicht en nuance haalden televisiezenders films of afleveringen van bekende series, waarin sprake is van racisme of discriminatie, offline. Satire is een vorm van humor om kritiek te geven en de problematiek uit te lichten. Dat werkt zelfs in twee richtingen, want Netflixserie Dear White People brengt vanuit een ander standpunt hetzelfde thema naar het scherm. Lachen om een mop betekent niet dat je zelf achter de inhoud staat. Het bestaan van racisme ontkennen is evenmin de manier om het te bannen, want we moeten leren uit de fouten van het verleden. Gelukkig kwam BBC al snel terug op de beslissing om een aflevering van Fawlty Towers - met opmerkingen over het West-Indische cricketteam - uit de ether te halen.

Marsen en betogingen zijn nodig om de problemen aan de kaak te stellen, maar het belangrijkste is wat er tussen vier muren plaatsvindt. De zwaktes van onze maatschappij lossen we niet overnacht op. In de strijd tegen racisme legden we al een lange weg af, maar is het einde nog niet in zicht. Dat is werk van lange adem, die we in huiskamers en klaslokalen moeten verrichten. Mijn eerste persoonlijke confrontatie met discriminatie was een nergens op slaande opmerking van een schoolgenootje op de speelplaats. "Ga terug naar uw land" was een uitspraak die verwees naar mijn Britse moeder. Dat is in de verste verte niet te vergelijken met wat andere minderheden al eeuwenlang dag in en dag uit te horen krijgen. Het toont daarentegen wél aan waartegen we vechten. Een kind van acht jaar verzint zoiets niet zelf, maar krijgt dat tussen de soep en de patatten mee. Nelson Mandela zei ooit dat niemand wordt geboren om een persoon met een andere huidskleur, achtergrond of geloof te haten. Een mens leert haten. Daarom is mijn utopische en wellicht naïeve oplossing: Heb geduld en geef vandaag de juiste waarden mee aan de leiders van morgen.